فرهنگ دوچرخه سواری در ایتالیا

چند روز پیش داشتم پادکست جادی (شماره ۷۴) رو گوش میدادم که دقیقه ۱۸:۵۵ در مورد “تاثیر ماشین های خودران و ….” که کشیده شد به ترافیک تهران و دوجرخه و فرهنگ دوچرخه سواری و رانندگی و خلاصه باقی ماجرا که میتونی از لینکش کامل گوش کنی. از موقعی که اومدم اینجا، یکی از بدیهی ترین موضوعاتی که همیشه میدیدم و بهش فکر میکردم، همین بحث دوچرخه و دوچرخه سواری آدمای مختلف (واقعا مختلف، یعنی پیر و جوون، زن و مرد نداره) بود که واقعا جای تعجب و خوشحالی (همزمان) داره که همچین صحنه هایی رو دیدم و هی بیشتر یاد دوچرخه خودم میوفتم که چند ساله گوشه انبار داره خاک میخوره.

خب در مورد این فرهنگ تو ایران که صحبت خاصی ندارم و واضحه که هنوز خیلی جای کار داره و باید همه جوره، زیر ساختاری تا رو ساختاری تغییر کنه و درست شه که یه قدم بیشتر توی پیشرفت و سلامت تاثیر مثبت بذاره.

ولی برسیم به اینکه اینجا و خصوصا توی شهر تورین (Torino) چه خبره. بخوام خلاصه ش کنم باید بگم که همیشه و همه جا دوچرخه پیدا میشه. نمونه هاشو ببین تا بقیشو بگم.

فرهنگ دوچرخه سواری در ایتالیا / Corso ReUmberto

فرهنگ دوچرخه سواری در ایتالیا / Via Teofilo Rossi

ولی تورینی ها یه شبه دوچرخه سوار نشدن که هرجا بخوان برن با دوچرخه برن و اصلن هم اینطور نیست که وضع مالیشون بد باشه که بگیم نتونن ماشین بخرن. خداروشکر اینجا هم تنوع ماشین زیاده و هم قیمتای ارزون تا گرون. ولی برای سری که درد نمیکنه که دستمال نمیبندن {۱}. میشه گفت تو هر خونه ای یه دوچرخه پیدا میشه که ازش استفاده هم بکنن.

خیلی ها دوچرخه های خودشون رو میخرن که هرجا میرن قفلش کنن و همیشه در دسترسشون باشه. من هم که جزو سایر خیلی ها هستم، از روش پایین استفاده میکنم.

دوچرخه های کرایه ای To.BIKE

یکی از بهترین ایده های این شهر هوشمند همین دوچرخه های اجاره ای هستن. این دوچرخه ها توی ایستگاه هایی مشخص (توی محدوده شهر) به سکوهایی قفل شدن که با نگهداشتن کارت اعتباری، دوچرخه رو آزاد میکنه و نیم ساعت فرصت داری تا هرکاری میخوای بکنی و دوچرخه رو به هر ایستگاه بعدی تحویل بدی (به یکی از سکوها قفلش کنی)، وگرنه به ازای هر نیم ساعت تقریبا یک یورو از حساب کارتت کم میشه که واقعا جریمه سنگینیه. اینم بگم که در طول روز میتونی تقریبا ۲۰ تا دوچرخه تحویل بگیری که عملا اینقدر ایستگاه زیاد هست که هیچوقت به اون جریمه شدن نرسی.

فرهنگ دوچرخه سواری در ایتالیا / تعدادی از ایستگاه ها

این مزیت باعث شده که خیلیا بجای خریدن یه دوچرخه و زحمت نگهداری اون، از این دوچرخه ها استفاده کنن. یکی دیگه از مزیت های هوشمند بودن شهر تورین اینه که نیازی نیست برای هر وسیله نقلیه ای (مترو، ترم، اتوبوس و دوچرخه) کارت جداگانه بگیری. اگر که کارت دانشجویی داشته باشی میتونی همه این ها رو روی کارت ست کنی و هر جا که خواستی از کارت دانشجوییت استفاده کنی.

فرهنگ دوچرخه سواری در ایتالیا / Piazza Carlo Felice

یه اپ خیلی خوب و کاربردی هم داره که لیست همه سفرها، اعتبار و ایستگاه ها رو بهت نشون میده. از اون مهمتر اینکه توی فلان ایستگاه چندتا دوچرخه هست یا سکوی خالی وجود داره.

همه این امکانات این دوچرخه های کرایه ای، سالیانه ۲۵ یورو هست که واقعا ناچیزه در مقایسه با فنلاند که روزانه ۸ یورو هست، بهتره دیگه ادامه ندیم :))

سفری که به آلمان و شهر برلین (Berlin) رفتم، همچین چیزی ندیدم. ولی یه طرح دیگه اجرا شده که یه مزیت هایی داره که ToBike نداره و برعکس. توی آلمان، دوچرخه های کرایه ای کاملا آزاد هستن و شما هرجا که دوچرخه ای پیدا کردی میتونی سوار شی و هرجا دلت خواست پارکش کنی. بخاطر اینکه مکانیزم دوچرخه ها فرق داره و دوچرخه ها قفل سرخود داشتن و البته کسی هم ندیدم که دوچرخه رو بدزده و بغل کنان فرار کنه :)))

فرهنگ دوچرخه سواری در ایتالیا / دوچرخه های کرایه ایی آلمان

هلند هم که جای خود داره و صحبت ها در موردش زیاده و اینکه چجوری با دوچرخه تونسته حدود ۳۰% از ترافیک شهرش رو کم کنه!!

دوچرخه برای همه

واقعا همین عنوان کافیه. هرکسی اینجا سوار دوچرخه میشه و فرهنگ مدارانه کنار هم ازش استفاده میکنن. از دانشجوهاش گرفته تا کارمندا که با کت و شلوار و یه کیف قهوه ای چرم سوار دوچرخه داره میره سر کار. مورد برای مثال زدن خیلی زیاده و دوباره میگم که اینجا “همه” از دوچرخه استفاده میکنن. در همه ایام سال.

خیلی از مادرا هم یه صندلی مخصوص بچه میزارن پشت دوچرخه و بچه هاشونم با خودشون اینور اونور میبرن.

امکانات زیرساختی

خب برسیم به اینکه شهرداری برای این شهر و مردمش چه کارهایی کرده که همه رو دوچرخه سوار کنه. اکثر خیابون ها به حدی بزرگ و جا دار هستن که هر دو طرف مسیر ترم، اتوبوس،دوچرخه، پارکینگ ماشین و پیاده رو داشته باشن. خصوصا مسیر تردد مخصوص دوچرخه که با رنگ قرمز مشخص شده و میتونی مطمین باشی که ۸۰-۹۰% مسیری که میخوای بری یه مسیر اختصاصی برات وجود داره که نه مزاحم راننده ها بشی و نه عابرین پیاده. جالبه نه؟

فرهنگ دوچرخه سواری در ایتالیا / مسیر مخصوص دوچرخه

فرهنگ دوچرخه سواری در ایتالیا / هر مانعی هم که باشه، مسیر مخصوص باید وجود داشته باشه

فرهنگ دوچرخه سواری در ایتالیا / جاده مخصوص و دوبانده :)) پشت دانشگاه Politecnico di Torino

قوانین دوچرخه سواری

برای دوچرخه سوارها قانون سفت و سختی وجود نداره که مثلا اگر خلاف جهت رفتی یا بوق زدی یا …، جریمه کنن. اتفاقا اگر که تو یه خیابون یه طرفه (خلاف جهت) بری و ماشینی هم از روبرو بیاد، صبر میکنه تا رد شی یا حتی مردم وقتی بدونن که شما پشت سرشون هستی، صبر میکنن تا رد شی.

در کل جدای از فضاهایی که برای دوچرخه ها در نظر گرفته شده (که مردم سعی میکنن وارد حریم دوچرخه ها نشن)، مشکلی برای رفت و آمد وجود نداره و بعضی وقتا فکر میکنی که دوچرخه از عابر پیاده هم مقدم تره. دیدم که میگم…

تو عکس زیر، سمت راست جاده (من دارم خلاف جهت حرکت میکنم) مسیر قرمز رنگ دوچرخه مشخص شده. حتی اگر ترافیک هم باشه، هیچ ماشینی حق نداره وارد این خط بشه.

فرهنگ دوچرخه سواری در ایتالیا

البته یه قانونی وجود داره که دوچرخه باید چراغ روشنایی جلو و چراغ خطر (قرمز) پشت رو داشته باشه. من تا حالا مورد ندیدم که بگه بخاطر اینکه دوچرخه چراغ نداشت جریمه شدم، ولی همه دوچرخه دارا، این وسایل رو هم همراه دوچرخه میخرن که خیال خودشون هم راحت کنن.

خودروهای برقی و کرایه ای

{۱} اگر که شما یه جوونی باشی که هنوز سر کار نرفتی و قصدی برای خریدن ماشین (با این همه مالیات و دردسر) رو هم نداری، بهترین گزینه ماشین های کرایه ایه که هم ارزونه هم بی دردسر (مدل تبلیغاتی گفتم تاثیر گذار باشه). حدودا ساعتی ۱۰ یورو و دو تا شرکت eni و Car2Go این ماشین ها رو توی ایستگاه هاشون توی سطح شهر گذاشتن.

فرهنگ دوچرخه سواری در ایتالیا / یکی از ماشین های Car2Go

فرهنگ دوچرخه سواری در ایتالیا / ایستگاه شارژ ماشین

همه اینا رو که گفتم یاد دوچرخه خودم افتادم. یادش بخیر…